Με τον όρο Λεμφοίδημα ( Lymphoedema) περιγράφεται το αποτέλεσμα μια παθολογικής κατάστασης, όπου το Λεμφικό Σύστημα καθίσταται ανεπαρκές να απομακρύνει το λεμφικό υγρό (λέμφο) από τον μεσοκυττάριο χώρο. Ως συνέπεια, συμβαίνει μια ανώμαλη συσσώρευση της λέμφου που οδηγεί σε διόγκωση (=οίδημα, πρήξιμο).  Μπορεί να είναι είτε γενικευμένο, είτε να πλήττει μεμονωμένες ανατομικές περιοχές όπως τα άνω ή κάτω άκρα. Ένα κοινότυπο Λεμφοίδημα δεν πονάει, παραμόνο αν πιέζονται κάποιες νευρικές απολήξεις εξαιτίας του αυξημένου όγκου συσσωρευμένου υγρού. Αυτό που όμως παρατηρείται είναι ο περιορισμός της λειτουργικότητας του ασθενούς, δερματικές αλλοιώσεις (πχ μελάγχρωση, κύστες, συρίγγια), δυσμορφία της πάσχουσας περιοχής, ανάπτυξη ινώδους ιστού/σκλήρυνση.

Το Λεμφοίδημα διακρίνεται σε δύο κατηγορίες:

Στο Πρωτογενές (εκ γενετής), όπου οφείλεται σε ελλιπή ανάπτυξη  ή/και σε αναπτυξιακές ανωμαλίες του λεμφικού συστήματος και αφορά το 10% των περιπτώσεων.

Στο Δευτερογενές (επίκτητο), όπου οφείλεται σε γνωστές αιτίες όπως ένα χειρουργείο, ακτινοθεραπείες, ένας τραυματισμός, μια μόλυνση των λεμφαγγείων εξαιτίας ενός ιού, μύκητα ή ενός βακτηρίου, ως αποτέλεσμα κακοήθους διεργασίας με αποκλεισμό λεμφικών οδών εξαιτίας ανάπτυξης όγκου.

Ζώντας με Λεμφοίδημα….

Θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι το Λεμφοίδημα αποτελεί μια χρόνια και όχι επικίνδυνη κατάσταση. Δεν επηρεάζει την ποσότητα ζωής του ασθενούς, αλλά την ποιότητα! Γι’αυτό κάθε ασθενής με Λεμφοίδημα θα πρέπει να μάθει να ζει με αυτό. Θα πρέπει να είναι σε θέση να το αυτοδιαχειρίζεται και να προσαρμόζει την καθημερινότητά του υπό αυτή την συνθήκη. Σκοπός είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής του ατόμου. Όσο πιο έγκαιρα γίνει η διάγνωση του Λεμφοιδήματος, τόσο καλύτερη η πρόγνωσή του.

Διαχείριση του Λεμφοιδήματος

Η πλέον αποτελεσματική συντηρητική μέθοδος στην διαχείριση του Λεμφοιδήματος είναι η Ολοκληρωμένη Φυσική Αποσυμφορητική Θεραπεία (CompleteDecongestiveTherapy,CDT). Αυτή περιλαμβάνει:

• Λεμφική παροχεύτευση με τα χέρια (ManualLymphDrainage, MLD) από εξειδικευμένους Λεμφοθεραπευτές
• Συμπιεστική περίδεση με ειδικούς λεμφολογικούς επιδέσμους
• Ανάρροπη θέση του πάσχοντος μέλους
• Σχολαστική φροντίδα του δέρματος και των νυχιών
• Αποσυμφορητικές ασκήσεις

Εικόνα 1: Από αριστερά προς τα δεξιά παρουσιάζεται η πορεία της αποκατάστασης σε λεμφοίδημα άνω άκρου στο Κέντρο μας με την μέθοδο της CDT. Η πρώτη φωτογραφία είναι στην 1^η επίσκεψη και η τελευταία μετά από 8 συνεδρίες

Συνδυαστικά με την τεκμηριωμένη μέθοδο, μπορεί να πραγματοποιηθεί η χρήση ειδικών συσκευών αυτοματοποιημένης αποσυμφόρησης, όπου ασκείται διαλείπουσα συμπίεση στο πάσχον μέλος μέσω μανσετών πίεσης αέρα. Ωστόσο η χρήση τους θα πρέπει να γίνεται στο έδαφος ενός υγιούς λεμφικού συστήματος και εφόσον στο αντίστοιχο τεταρτημόριο του κορμού δεν υπάρχει οίδημα και η λεμφική ροή είναι εξασφαλισμένη.

Η Ολοκληρωμένη Φυσική Αποσυμφορητική Θεραπεία διακρίνεται σε δύο φάσεις:

Στην 1^η φάση, αυτή της αποσυμφόρησης επιτυγχάνεται η μείωση του οιδήματος στο ελάχιστο. Οι συνεδρίες γίνονται καθημερινά (εκτός Κυριακής) για μια περίοδο 3-6 εβδομάδων και οι επίδεσμοι εφαρμόζονται μέχρι την επόμενη θεραπεία. Μόλις ολοκληρωθεί η 1^η φάση, ο ασθενής εφοδιάζεται με το εξατομικευμένο του συμπιεστικό ένδυμα εφόσον πραγματοποιηθεί η κατάλληλη μέτρηση.

Η 2^η φάση ξεκινά όταν το οίδημα μειωθεί στο ελάχιστο προκειμένου να διατηρηθούν και να βελτιωθούν τα αρχικά αποτελέσματα. Ο ασθενής εκπαιδεύεται στην αυτό-διαχείριση του οιδήματος, ενώ η συμμόρφωση αυτού είναι χαρακτηριστικό της επιτυχίας. Η συχνότητα της θεραπείας καθορίζεται από την τάση επανεμφάνισης του οιδήματος.